Madonna di Lepanto
Madonna di Lepanto – περγαμηνή Palermo
Η ιερά εικόνα της Παναγίας της Ναυπακτιωτίσσης, αντίγραφο της οποίας φυλάσσεται από τη Μοναστική Αδελφότητα, λιτανεύεται σήμερα επίσημα κατά την παράδοση των μοναστικών τυπικών, στις εορτές της Παναγίας της Ναυπάκτου και αναβίωσε η από αιώνων παράδοση της τιμής της Παναγίας της Ναυπάκτου.
Μάλιστα, σήμερα, ο νέος σύλλογος, με την επωνυμία Αδελφότης Παναγία η Ναυπακτιώτισσα, (315/ 11-11-1998) αποτελεί συνέχεια και αναβίωση του ιστορικού ομώνυμου Σωματείου Αδελφότητος κληρικών και λαϊκών, του 11ου αιώνα μ.Χ., το καταστατικό του οποίου σε δίφυλλη πολυτελή περγαμηνή, γραμμένο στην ελληνική γλώσσα, φυλάσσεται σήμερα στο μουσείο του παρεκκλησίου του παλατιού (Capella Palatina), στο Παλέρμο της Σικελίας, στην Ιταλία. Στην Περγαμηνή είναι ζωγραφισμένη στο άνω μέρος της, ως προμετωπίδα η εικόνα της Παναγίας Ναυπακτιωτίσσης.
Η υπόθεση της Παναγίας της Ναυπάκτου συνδέεται αναπόσπαστα με την ιστορική Βυζαντινή περγαμηνή που φυλάσσεται στο Παλέρμο της Σικελίας και συγκεκριμένα στο αρχείο της Regia Cappella Palatina (Κρατικό Μουσείο τού Παρεκκλησίου τού Παλατιού). Η περγαμηνή αυτή αποτελεί αντίγραφο τού καταστατικού θρησκευτικής αδελφότητας τού ια΄ αι, πού δραστηριοποιείτο στην περιοχή των Θηβών και με κέντρο τιμής και προσκύνησης την εικόνα της «Υπεραγίας Θεοτόκου της Ναυπακτιτίσσης» που φυλασσόταν στη Μονή των Ναυπακτιτισσών. Η περγαμηνή κατά πάσα πιθανότητα βρέθηκε στο Παλέρμο έπειτα και εξ’ αιτίας της επιδρομής των Νορμανδών στην πόλη των Θηβών το 1147.
Σύμφωνα με τη μαρτυρία του καταστατικού, η αδελφότητα ιδρύθηκε το 1048 μ.Χ. Το καταστατικό υπογράφουν 19 κληρικοί και 30 λαϊκοί μεταξύ των οποίων και γυναίκες. Οι σκοποί της αδελφότητας είναι κυρίως πνευματικού χαρακτήρα. Δεσπόζει η μορφή και η τιμή της Θεοτόκου και της εικόνας της. Κάθε μήνα η Παναγία περιφερόταν στα σπίτια των μελών και ετιμάτο με ιερές τελετουργίες. Επίσης, η αδελφότητα αφιέρωνε τις προσευχές της στην υγεία των μελών της και στην εν γένει καλή κατάστασή τους εδώ αλλά και πέραν του τάφου.
Στην κεφαλή της η περγαμηνή φέρει μικρογραφία της Θεοτόκου η οποία παρίσταται όρθια επί μαρμαροθετημένου δαπέδου και φέρει γαλάζιο επενδύτη και πορφυρό χιτώνα. Η Παναγία βρίσκεται σε στάση δεήσεως. Ο συγκεκριμένος εικονογραφικός τύπος της Δεομένης Θεοτόκου ήταν καθιερωμένος από τα μέσα του ια αι’. Κατά πάσα πιθανότητα, η συγκεκριμένη μικρογραφία αποτελεί αντίγραφο της εικόνας της Παναγίας της Ναυπακτιωτίσσης η οποία είτε μεταφέρθηκε στη Θήβα από τη Ναύπακτο, είτε αποτέλεσε αντίγραφο της αρχικής. Πάντως η λατρεία της συγκεκριμένης εικόνας τόσο μακριά από την έδρα της αποτελεί στοιχείο για τη διαδεδομένη τιμή της.